De distillery

De Mortlach distillery ligt in het hartje van de Speyside, in Dufftown. Het is eigendom van Diageo en ze gebruiken Mortlach whisky in verschillende Johnnie Walker varianten als belangrijk ingrediënt. Ze staan te boek als “The beast of Dufftown”
Ze hebben een standaard line up van een 12, 14, 16 en 20 jarige variant, allemaal op een alcoholsterkte van 43,4% ABV. De 14-jarige was alleen als Travel Retail exclusive te verkrijgen, maar die is inmiddels ook op de vrije markt verkrijgbaar.

De geschiedenis

De distillery is opgericht in 1823 en was daarmee de eerste en enige legale distillery van Dufftown. Dat duurde tot 1887, toen de Glenfiddich distillery opgericht werd. 
De Excise Act werd in 1823 ingevoerd, de Mortlach distillery bestond daarom hoogstwaarschijnlijk al eerder…maar alleen niet legaal.
De productie was in het begin zo’n 200 liter per week, dat is een bourbon barrel vol. Het ging echter in kleinere vaten, van ± 40 à 50 liter en die werden op de rug van een pakezel gebonden om zo via de ruige paadjes de lokale uitbaters te bereiken.
De eerste vijftig jaar waren wel een beetje turbulent bij Mortlach. De distillery ging van hand tot hand en is zelfs even een brouwerij geweest. Tot in 1867, toen werd George Cowie eigenaar. Hij heeft veel betekend voor de naam Mortlach. Daardoor staat zijn naam nog steeds vermeld op de verpakking: “George Cowie & son, licensed distillers”.
Een van de meest revolutionaire innovaties die hij samen met zijn zoon heeft ingebracht is de installatie om de whisky 2,81 keer te distilleren. Dat was in 1896, hetzelfde jaar dat de  ‘Strathspey Line’ spoorlijn tot Dufftown ging. Een jaar later kreeg de distillery -als een van de eerste in de regio- elektriciteit.
In 1923 kocht Johnnie Walker de distillery, die later onder de hoede van Diageo kwam.

2,81 x gedistilleerd?

Mortlach is een bijzondere whisky, deze whisky wordt namelijk 2,81 keer gedistilleerd. Ze hebben drie wash stills en drie spirit stills. De stills staan in drietallen opgesteld en hebben allemaal een andere vorm en capaciteit. Hierdoor krijg je verschillende karakters, alsof je drie verschillende distillery’s in één huis hebt staan.
Nu wordt het even technisch, hoe distilleren ze hun spirit 2,81 keer?
Ze distilleren meerdere delen die ‘geblend’ worden. Het eerste deel is de combinatie van wash still #3 en spirit still #3 om een ​​moutig destillaat te creëren.
Wash stills #1 en #2 werken als een paar, wat een beetje ongebruikelijk is. Alle runs uit deze twee stills zijn verdeeld in helften, de heads en de tails. De eerste helft van de output van wash stills #1 en #2 zijn de low wines, de lichtere helft. Deze worden door spirit still #2 geleid, waardoor een licht, bloemig destillaat ontstaat.
De zwaardere helft van wash stills #1 en #2 wordt één keer door spirit still #2 gehaald, maar er worden geen cuts gemaakt (geen heads, heart of tails). Alles wat door de stills is gegaan, krijgt een tweede run, maar dan met de tails van wash stills #1 en #2. De rijkere helft en de zwaardere helft worden nog rijker en voller.
Omdat spirit still #1 klein is en bijna helemaal gevuld wordt, heeft de alcoholdamp maar weinig kopercontact. De twee runs hebben daardoor geen ‘reinigend’ effect op de te lichte alcoholen, daarom worden hier ook geen cuts gemaakt. Alles wat uit de tweede run komt, krijgt een derde run met de heads van wash stills #1 en #2, omdat het op dit punt veel te dik en veel te stroperig is geworden. Daar wordt de heart uitgehaald. Vervolgens wordt er bij elke derde run een heart-cut genomen van spirit still #1.

Mortlach gebruikt wurm tub condensors en het koelwater is 10 graden Celsius. Dat betekent dat zodra de damp het koper raakt, het weer vloeibaar wordt. Als de spirit in vloeibare vorm is, kan het koper zijn werk niet meer doen. Elk onderdeel in dit productieproces is precies gekalibreerd om het kenmerkende Mortlach karakter te creëren. Dit hele procedé is berekend op 2,81 distilleren…snap je het nog?

Wat zit er in de fles?

Deze whisky heeft een alcoholpercentage van 43,4 % en heeft volledig op ex-sherry vaten gerijpt van zowel Amerikaans alsook Europees eikenhout. Die vaten zijn een mix van first fill en refill sherry vaten.

Smaaknotities

De kleur valt meteen op. Het is een mooie, donkere koper-goude kleur. Bij het inschenken komt de sherrygeur al meteen naar boven.
Het glas heeft bij mij nu een paar minuten gestaan en dan is de sherry al een beetje naar de achtergrond gegaan. Nu is de geur hoofdzakelijk zoetigheid, krenten, aardse geuren, mos, chocolade…dik. Een dikke, lekkere geur.
De smaak is verrassend sterk, beetje pittig zelfs. Krenten, stroop, honing, zoete citrus (sinaasappel), zoete siroop, kruidnagel… een hele mengelmoes van lekkere smaken. Iedere nieuwe slok brengt weer iets anders. Dat heet dan ‘een complexe smaak met meerdere lagen’ en dat is hier echt van toepassing. Je mag dat ook wel verwachten van een whisky van 16 jaar oud.
De afdronk is lang, alsof de whisky in je mond blijft plakken (daar is niets mis mee als de whisky lekker is). De pittigheid neemt af in de mond, chocolade blijft wat meer hangen.
Ik heb even getwijfeld maar toch heb ik er een drupje of twee water bij gedaan. Het resultaat is niet verkeerd, het scherpe gaat er wat vanaf en wordt iets zachter. De whisky verandert niet echt, maar maakt een lichte buiging…